Cel modułu

W tym module przedstawiono krótki przegląd najnowszych OZE (otwartych zasobów edukacyjnych) w kontekście ich historii i zaangażowania instytucjonalnego.  Sugerujemy korzystanie z OZE jako narzędzia służącego do zdobywania doświadczeń edukacyjnych zakorzenionych we współczesnych realiach, które nawiązują do rzeczywistych wymagań pracodawców i danej branży.

 

Efekty kształcenia z wykorzystaniem modułu

• Zrozumienie koncepcji i zalet OZE
• Umiejętność wyszukiwania określonych OZE
• Poznanie dobrej praktyki OZE

 

Wstęp

W 2001 r. amerykańska uczelnia Massachusetts Institute of Technology (MIT) ogłosiła, że z większości kursów udostępnionych w Internecie będzie można korzystać nieodpłatnie [34].

 

W 2002 r. UNESCO – w odpowiedzi na rosnącą liczbę uczelni oferujących nieodpłatne i otwarte programy i materiały edukacyjne – zorganizowało pierwszą konferencję Global OER Forum, na której przyjęto następującą definicję otwartych zasobów edukacyjnych (OZE): „Materiały do nauczenia, uczenia się i prowadzenia badań w dowolnym formacie, w formie cyfrowej lub jakiejkolwiek innej, które należą do dóbr publicznych lub są dostępne na zasadach licencji otwartej, która umożliwia bezpłatny dostęp, korzystanie, adaptację i redystrybucję bez żadnych ograniczeń lub przy minimalnych ograniczeniach. Licencja otwarta funkcjonuje w obrębie istniejących praw własności intelektualnej na mocy stosownych konwencji międzynarodowych, z poszanowaniem autorstwa utworu” [35].

 

UNESCO uznaje, że OZE rozszerzają strategiczne możliwości w zakresie poprawy jakości edukacji, jak również ułatwiają dialog polityczny i dzielenie się wiedzą.  W 2005 r. UNESCO przy wsparciu Hewlett Foundation stworzyło glokalną społeczność OZE, wiki, która stawia sobie za cel wymianę informacji i wspólną pracę na rzecz tworzenia i wykorzystywania otwartych zasobów edukacyjnych. UNESCO opracowuje nową, innowacyjną platformę OZE, na której będą dostępne wybrane publikacje UNESCO w formie OZE, a wspólnoty działań, obejmujące nauczycieli, uczących się oraz specjalistów ds. edukacji, będą mogły swobodnie kopiować, dostosowywać i udostępniać własne zasoby.  UNESCO jest członkiem inicjatywy Open Educational Quality Initiative (OPAL), zajmującej się opracowaniem ramowych praktyk w zakresie OZE na rzecz zwiększenia jakości i innowacji w edukacji. UNESCO udostępnia wartościowe linki do stron, które warto odwiedzić [36], [37], [38], [39]

William and Flora Hewlett Foundation opracowała jedną z najpopularniejszych definicji OZE: „Materiały do nauczenia, uczenia się i prowadzenia badań w dowolnym formacie, które należą do dóbr publicznych lub są dostępne na zasadach licencji na własność intelektualną, która umożliwia ich bezpłatne korzystanie i dostosowywanie. Otwarte zasoby edukacyjne obejmują pełne kursy, materiały do kursów, moduły, podręczniki, przekazy wideo, testy, oprogramowanie oraz wszelkie inne narzędzia, materiały lub techniki, które ułatwiają dostęp do wiedzy.”[40]

 

Zgodnie z definicją Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) OZE to „bezpłatne i otwarte zdigitalizowane materiały dla edukatorów, uczniów i studentów oraz samodzielnie uczących się, które można wykorzystywać do kształcenia, uczenia się i badań. OZE zawierają treści edukacyjne i narzędzia w postaci oprogramowania, służące do rozwijania, wykorzystywania i rozpowszechniania treści, jak również zasoby wdrożeniowe, takie jak licencje otwarte. [41]

 

W projekcie WikiEducator przyjęto, że OZE to „zasoby edukacyjne (scenariusze lekcji, quizy, sylabusy, moduły instruktażowe, symulacje, itp.), które można bezpłatnie stosować, wielokrotnie wykorzystywać, adaptować i udostępniać.” [42]

 

Jak znaleźć określone otwarte zasoby edukacyjne?

Korzystanie z dostępnych OZE pozwala zaoszczędzić czas i wysiłek.  Nie trzeba tworzyć niczego od podstaw.   Wieku edukatorów poszukuje pojedynczych elementów do wykorzystania w trakcie swoich zajęć, takich jak zdjęcia, grafiki, nagrania wideo i audio. Na stronie prowadzonej przez Open Professionals Education Network (OPEN) [43] https://open4us.org/find-oer/#GeneralSearch można w prosty sposób wyszukać elementy objęte licencją otwartą.

Ryc. 3.2.1 Jak znaleźć określone otwarte zasoby edukacyjne

  

Dwa przykłady rekomendacji OZE

“W3Schools to strona edukacyjna, na której znajdują się tutoriale (samouczki) dotyczące tworzenia stron internetowych. Tematyka obejmuje obsługę HTML, CSS, JavaScript, PHP, ASP.Net, SQL i wiele innych zagadnień. W3Schools notuje ponad 35 milionów odwiedzin w miesiącu, to najpopularniejsza strona poświęcona tematyce tworzenia stron www.” [44]

Ryc. 3.2.2 Przykład rekomendacji OZE

„Co dzieje się w naszym mózgu, kiedy podejmujemy decyzję? Co sprawia, że neuron wysyła sygnał do mózgu? Co to jest kod neuronowy? Podręcznik przeznaczony dla zaawansowanych i początkujących, prezentujący dokładny i aktualny wstęp do tematyki neuronauki u ujęciu obliczeniowym i teoretycznym.” [45]

Ryc. 3.2.3 Przykład rekomendacji OZE

Wnioski

Przykładowe zalety OZE:

• zwiększenie możliwości uczenia się oraz podwyższenie jakości i elastyczności zasobów edukacyjnych,
• swoboda dostępu (np. w pracy / domu / placówce)
• wsparcie metod kształcenia ukierunkowanych na uczącego się, samodzielnie kierowanego procesu uczenia się, uczenia się typu peer-to-peer oraz uczenia się społecznego / nieformalnego,
• rozwój umiejętności poprzez udostępnianie OZE, które mogą być ponownie wykorzystanie i dostosowane do kontekstu w różnych dziedzinach wiedzy,
• możliwość sprawdzenia materiałów edukacyjnych przed zapisaniem się na dany kurs,
• gromadzenie rzeczywistych doświadczeń edukacyjnych poprzez OZE powiązane z pracodawcami lub daną branżą zawodową.