Σκοπός της ενότητας
Ο στόχος αυτής της ενότητας είναι να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις νέες έννοιες στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων. Καθώς το έργο SP4CE αφορά στη συνεργασία σε ένα εικονικό περιβάλλον τονίζεται η ολοκαίνουργια θεωρία μάθησης «Κοννεκτιβισμός» και οι διαφορές της από τα άλλα (ενηλίκων) εκπαιδευτικά μοντέλα. Οι εκπαιδευτικοί και οι εκπαιδευτές (καθώς και οι εκπαιδευόμενοι και μεσολαβητές) συμβουλεύονται να μάθουν για αυτή τη θεωρία και πώς αυτή αντανακλάται στην πραγματική ζωή. Η ενότητα περιλαμβάνει μια σύντομη περιγραφή των κύριων θεωριών μάθησης, μια πιο λεπτομερή εικόνα για τη θεωρία του Κονεκτιβισμού και ένα γράφημα για τη σύγκριση του διαφόρων μοντέλων. Περαιτέρω αναφορές περιλαμβάνουν παραδείγματα σχετικά με την εφαρμογή του μοντέλου και περαιτέρω μελέτες σχετικά με την εκπαίδευση ενηλίκων.
Μαθησιακά αποτελέσματα
- Να προσδιορίσει τις διάφορες θεωρίες μάθησης
- Να κάνει εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές να υιοθετήσουν τη σωστή μέθοδο εκμάθησης, διδασκαλίας για τη συγκεκριμένη κατηγορία
- Να εξοικειωθούν με τα χαρακτηριστικά του Κονεκτιβισμού
- Να βρουν κίνητρα για την εμπλοκή στην εφαρμογή αυτών των νέων τεχνικών
- Να είναι σε θέση να καλύψουν τις εκπαιδευτικές διαφορές μεταξύ των γενεών
Εισαγωγή
Η εκπαίδευση ενηλίκων, η καινοτομία, και οι διδακτικές: αυτές είναι οι τρεις βασικές λέξεις που πρέπει να κατανοήσουμε προκειμένου να σχεδιάσουμε τις τάσεις της σύγχρονης παιδαγωγικής διδακτικής στον τομέα.
Η διδακτική είναι κατανοητή ως η τέχνη της διδασκαλίας. Καλύπτει ένα ευρύ φάσμα παραγόντων που χαρακτηρίζει τη διδασκαλία. Δεδομένης της προέλευσης της έχει μια χροιά ηθικού ζητήματος, και συνηθίζουμε να την αναφέρουμε στην επίσημη εκπαίδευση και τη ρύθμισή της. Ωστόσο, όπως θα δούμε, πηγαίνει πέρα από τα συνήθη όρια της εκπαίδευσης στην αίθουσα και ειδικά με ενήλικες επεκτείνεται σε πάρα πολλούς παράγοντες με μεγάλη έμφαση στην μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση.
Η εκπαίδευση ενηλίκων είναι σχετικά μια νέα έννοια στην ιστορία της εκπαίδευσης. Παραδοσιακά η εκπαίδευση θεωρήθηκε ως κάτι που σχετίζεται με παιδιά και νέους στο περιβάλλον της τάξης. Αν λάβουμε υπόψη διάσημους παιδαγωγούς, όπως ο Comenius, για παράδειγμα, καταλαβαίνουμε ότι πολλές τεχνικές, μεθοδολογίες, διευθετήσεις στην αίθουσα και γενικότερα παιδαγωγικές έννοιες προορίζονταν για τη διδασκαλία των νέων γενεών σε επισήμως οργανωμένο σκηνικό.
Ωστόσο, οι ενήλικες έχουν άλλα υπόβαθρα, ανάγκες, προσδοκίες και δυνατότητες από τα παιδιά και, επομένως, νέες παιδαγωγικές μέθοδοι θα πρέπει να εφαρμόζεται με αυτούς.
Αν και έχουν υπάρξει πολλές μελέτες, έρευνες που πραγματοποιούνται και μεθοδολογίες που αναπτύχθηκαν για αυτή την ηλικιακή ομάδα, η κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε πολλές χώρες εξακολουθεί να εστιάζει στην εκπαίδευση των παιδαγωγών για μαθητές και ως εκ τούτου, η εκπαίδευση των ενηλίκων συχνά δεν παίρνει τις απαιτούμενες επαγγελματικά και ποικίλες συμπεριφορές.
Καινοτομία σημαίνει “εισαγωγή ή χρήση νέων ιδεών ή μεθόδων” (15) (http://www.merriam-webster.com/dictionary/innovative). Δεν είναι και τόσο εμφανές πώς θα αποφασίσουμε τι θεωρείται ότι είναι καινοτόμο. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι που θα θεωρούνταν καινοτόμες, αν είχαν εισαχθεί στην παιδαγωγική πριν από ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν επίσης παλαιότερες διδακτικές που εφαρμόζονται σε νεότερα πεδία που στη συγκεκριμένη περιοχή φαίνεται να είναι πολύ καινοτόμες. Σε αυτό το κεφάλαιο θα δώσουμε μερικά παραδείγματα από τις τάσεις που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες διδακτικές στην εκπαίδευση ενηλίκων.
Το πλαίσιο διδακτικής
Για να κατανοήσουμε το πλαίσιο των διδακτικές που χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί, θα πρέπει να πάρουμε μια εικόνα για τις διάφορες θεωρίες μάθησης στην παιδαγωγική. Οι θεωρίες μάθησης καθορίζουν πολλούς παράγοντες στη διδασκαλία. Ο τρόπος που ένας δάσκαλος σκέφτεται για τους μαθητές τα στυλ μάθησης και τις έννοιες αντικατοπτρίζεται στην θεωρία μάθησης. Υπάρχουν διάφορες απόψεις και κατηγοριοποιήσεις σχετικά με τις θεωρίες μάθησης. Οι πιο συχνά αναφερθείσες είναι συμπεριφορισμός, γνωσιοκρατία, κονστρουκτιβισμός και (πρόσφατα) Κοννεκτιβισμός.
- Ο συμπεριφορισμός ενδιαφέρεται για την εξέταση της συμπεριφοράς και τις παρατηρήσιμες αλλαγές. Ως εκ τούτου, ο συμπεριφορισμός στη διδασκαλία επικεντρώνεται στη δημιουργία νέων προτύπων συμπεριφοράς.
- Η γνωσιοκρατία ενδιαφέρεται να εξετάσει τις διαδικασίες της σκέψης πίσω από τη συμπεριφορά. Ως εκ τούτου, η γνωσιακή θεωρία μάθησης τονίζει την απόκτηση (περιλαμβανομένης της αναδιοργάνωσης) των γνωστικών δομών.
- Ο κονστρουκτιβισμός υποστηρίζει ότι η γνώση κατασκευάζεται μέσα από την αλληλεπίδραση της υπάρχουσας γνώσης και των ατομικών (ή κοινωνικών) εμπειριών. (πηγή)
- Ο κοννεκτιβισμός είναι μια ολοκαίνουργια προσέγγιση, η οποία ισχυρίζεται ότι η μάθηση «επικεντρώνεται στην σύνδεση εξειδικευμένων συνόλων πληροφοριών, καθώς και ότι οι συνδέσεις που θα μας επιτρέψουν να μάθουμε περισσότερα είναι πιο σημαντικές από την τρέχουσα κατάσταση της γνώσης μας.» (16)
Από τις παραπάνω τέσσερις βασικές θεωρίες μάθησης, ο Συμπεριφορισμός και η Γνωσιοκρατία θεωρούνται οι πιο παραδοσιακές προσεγγίσεις της επιστημολογίας και της μάθησης, της διδασκαλίας, ενώ ο Κονστρουκτιβισμός και ο Κοννεκτιβισμός θεωρούνται να είναι πιο σύγχρονες και καινοτόμες προσεγγίσεις. Ωστόσο, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το ένα είναι καλύτερο από το άλλο σε όλες τις περιστάσεις. Οι παιδαγωγοί θα πρέπει πάντα να εξετάσουν το κοινό-στόχο τους, τις δυνατότητες, τους πόρους και τα υλικά τους και πολλούς άλλους παράγοντες για να αποφασίσουν ποια μορφή μπορούν να υιοθετήσουν στην τρέχουσα «αποστολή» της διδασκαλίας τους.
Καθώς το έργο SP4CE αφορά στη συνεργασία σε ένα εικονικό περιβάλλον με μια καινούρια καινοτομική οπτική, θεωρούμε σημαντικό να τονίσουμε τον κοννεκτιβισμό και να επικεντρωθούμε στις πιο καινοτόμες πτυχές του.
Ο κοννεκτιβισμός με λίγα λόγια
Κοννεκτιβισμός ονομάζεται μια θεωρία μάθησης για τη ψηφιακή εποχή. Επιδιώκει να εξηγήσει την περίπλοκη μάθηση σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο τεχνολογικά και δικτυωμένο κόσμο. Η γνώση γεννιέται και γίνεται παρωχημένη τόσο γρήγορα, ώστε το να γνωρίσουμε τα γεγονότα και τις πληροφορίες είναι ξεπερασμένο. Πλέον χρειάζεται να προσαρμοζόμαστε στη βάση της μεταβαλλόμενης γνώσης και να μαθαίνουμε πώς και πού θα πάρουμε ενημερωμένες πληροφορίες και γνώσεις. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο το κύριο κανάλι της γνώσης και της πληροφορίας είναι η δικτύωση. Είναι σημαντικό να εντοπιστούν οι συνδέσεις και τα πρότυπα και να γίνεται μια σύνδεση μεταξύ των διαφόρων κόμβων των βάσεων γνώσης. «Οι συνδέσεις που μας κάνουν να είμαστε σε θέση να μαθαίνουμε περισσότερα είναι πιο σημαντικές από την τρέχουσα κατάσταση γνώσης» (17)
Ο George Siemens, ο κύριος διασπορέας και ιδεολόγος του κοννεκτιβισμού παραθέτει τα κύρια χαρακτηριστικά του κοννεκτιβισμού ως εξής:
Αρχές του κοννεκτιβισμού:
- Η μάθηση και η γνώση στηρίζονται στην πολυμορφία των απόψεων.
- Η μάθηση είναι μια διαδικασία που συνδέει εξειδικευμένους κόμβους ή πηγές πληροφοριών.
- Η μάθηση μπορούν να ύπαρχει σε μη-ανθρώπινες συσκευές.
- Η ικανότητα να μαθαίνεις περισσότερα είναι πιο κρίσιμη από ό, τι είναι σήμερα γνωστό
- Η ανατροφή και η διατήρηση των συνδέσεων είναι απαραίτητη για τη διευκόλυνση της συνεχούς μάθησης.
- Η δυνατότητα να βλέπεις τις συνδέσεις μεταξύ των πεδίων, των ιδεών και των εννοιών είναι μια βασική δεξιότητα.
- Η επικαιρότητα (ακριβής, σύγχρονες γνώσεις) είναι η πρόθεση όλων των μαθησιακών δραστηριοτήτων του κοννεκτιβισμού.
- Η λήψη αποφάσεων είναι από μόνη της μια διαδικασία μάθησης. Επιλέγοντας το τι πρέπει να μάθεις και το νόημα των εισερχόμενων πληροφοριών βλέπεις μέσα από το φακό μιας μετατοπισμένης πραγματικότητας. Ενώ υπάρχει μια σωστή απάντηση τώρα, μπορεί να είναι λάθος αύριο λόγω των μεταβολών του κλίματος πληροφοριών που επηρεάζουν την απόφαση.
Σύγκριση μεταξύ διαφόρων μοντέλων μάθησης
Η πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές και συντονιστές του σήμερα είναι να χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητες των νέων εργαλείων διδασκαλίας, συμπεριλαμβανομένων των δημοφιλών εργαλείων ΤΠΕ, αλλά και να ενημερωθούν για τις νέες μορφές μάθησης και τις απαιτήσεις των εκπαιδευομένων. Είναι πιθανό οι μαθητές να μην είναι πλήρως προετοιμασμένοι ακόμη να χρησιμοποιούν τη σύγχρονη τεχνολογία και να αποκτούν και να επεξεργάζονται νέες πληροφορίες με τρόπους που προσφέρει ο κοννεκτιβισμός. Γι ‘αυτό και είναι σημαντικό ένας δάσκαλος να είναι προετοιμασμένος επίσης στη θεωρία σχετικά με τις διάφορες μορφές μάθησης και τα μοντέλα και να προσαρμόζεται στο ακροατήριό του. Παρακάτω παρουσιάζουμε το διάγραμμα George Siemens για τα διάφορα μοντέλα μάθησης για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευτές να προσανατολιστούν:
| Ιδιότητα | Συμπεριφορισμός | Γνωσιοκρατία | Κονστρουκτιβισμός | Κοννεκτιβισμός |
| Πώς προκύπτει η μάθηση | Μαύρο κουτί—βασικό επίκεντρο στην παρατήρηση της συμπεριφοράς | Δομημένη, υπολογιστική | Κοινωνικά, η έννοια δημιουργείται από κάθε μαθητή (ατομικά) | Διανέμεται σε ένα δίκτυο, κοινωνικά, τεχνολογικά ανεπτυγμένο, αναγνωρίζοντας και ερμηνεύοντας πρότυπα |
| Παράγοντες που επηρεάζουν | Είδος επιβράβευσης, τιμωρία, ερέθισμα | Υπάρχον σχήμα, προηγούμενες εμπειρίες | Δέσμευση, συμμετοχή, κοινωνική, πολιτιστική | Διαφορετικότητα του δικτύου, δύναμη δεσμών, γενικό πλαίσιο |
| Ρόλος της μνήμης | Μνήμη είναι η γραφή επαναλαμβανόμενων εμπειριών – όπου η ανταμοιβή και η τιμωρία έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή | Κωδικοποίηση, αποθήκευση, ανάκτηση | Προηγούμενη γνώση σε συνδυασμό με το τρέχον πλαίσιο | Προσαρμοστικά πρότυπα, αντιπροσωπευτική της τρέχουσας κατάστασης, υπάρχουσα στα δίκτυα |
| Πώς γίνεται η μεταφορά | Ερέθισμα, απάντηση | Η αναπαραγωγή γνώσης φτιάχνει τον «γνώστη» | Κοινωνικοποίηση | Σύνδεση με άτομα και αύξηση του δικτύου (κοινωνικά/ εννοιολογικά/ βιολογικά) |
| Είδη μάθησης | Μάθηση που βασίζεται στις εργασίες | Συλλογισμός, σαφής γνώση, επίλυση προβλημάτων | Κοινωνική, ασαφής
(“ill defined”) |
Σύνθετη μάθηση, ταχέως μεταβαλλόμενος πυρήνας, ποικίλες πηγές γνώσης |
Πίνακας . Τι είναι κοννεκτιβισμός; George Siemens, Σεπτέμβριος 12, 2009
Συμπεράσματα
Η πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς του σήμερα, τους εκπαιδευτές και τους συντονιστές είναι να εξετάσουν τις μεταβαλλόμενες συνθήκες και τις μεθόδους μάθησης και να προσαρμόσουν τις μεθόδους διδασκαλίας τους αναλόγως. Αυτό απαιτεί μια εντελώς νέα προσέγγιση πολλών παραγόντων της διδασκαλίας, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του δασκάλου, της διάταξης στην τάξη, του ρόλου και των αρμοδιοτήτων των εκπαιδευομένων, καθώς και των στόχων και των απαιτούμενων αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης και πολλών άλλων.
Στη σημερινή διδασκαλία (και στο έργο SPACE) οι ειδικές προκλήσεις της συνεργασίας είναι:
- Μάθηση ενηλίκων με μια παλαιότερη νοοτροπία σε ένα σύγχρονο περιβάλλον μάθησης
• Χάσμα γενεών μεταξύ των εκπαιδευομένων (φοιτητών και επιχειρηματιών) και των μεντόρων σε οποιαδήποτε κατεύθυνση - Τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται οι οποίες δεν προσφέρουν το τεχνολογικό υπόβαθρο που απαιτείται για νέο τύπο μάθησης και συνεργασίας.