Cel modułu
Celem tego modułu jest wykazanie, że kreatywność nie jest abstrakcyjną koncepcją ani samym rezultatem. Należy ją postrzegać jako cel, a efekt twórczego myślenia powinien realizować określony cel. W związku z tym należy stosować odpowiednie metody oceny efektów twórczej pracy.
Efekty kształcenia z wykorzystaniem modułu
- Nauka umiejętności oceny twórczej pracy
- Praktyczne metody udzielania informacji zwrotnych
- Kryteria oceny pracy twórczej
- Charakterystyka oceny
Wstęp
Kreatywność to koncepcja, której można nadać wiele różnych definicji. Może oznaczać robienie nowych rzeczy, tworzenie oryginalnych rzeczy, inspirowanie innych, wzbudzanie uczuć i generowanie myśli. Ocena procesu twórczego myślenia rozpoczyna się już na samym początku danego badania i obejmuje trzy kroki:
- rozpoznanie celów/spodziewanych rezultatów,
- wybór kryteriów oceny i wskaźników realizacji,
- uzgodnienie metod uzyskiwania informacji zwrotnych i narzędzi pomiaru wyników oceny.
Po co oceniać kreatywność?
Kreatywne i innowacyjne pomysły nie zawsze przekładają się na realną wartość dla ich twórców. Wiele z tych pomysłów nigdy nie trafi na rynek ani nie odniesie sukcesu komercyjnego. Ocena twórczego pomysłu na wczesnym etapie jest szansą na jego udoskonalenie lub oszczędność czasu, ponieważ powstrzyma twórcę przed marnowaniem energii i wysiłku na bezwartościowy proces. [49]
W ocenie pomysłu warto wziąć pod uwagę kilka istotnych kwestii, takich jak:
- żywotność techniczna
- zapotrzebowanie na twórczy rezultat
- koszt skutecznej produkcji
- możliwości komercjalizacji
Na podstawie wstępnej oceny wykonalności dany pomysł zostanie zaszeregowany do jednej z następujących kategorii:
| ZWYCIĘSKIE POSUNIĘCIA
Duży wpływ, wysoki priorytet |
| TAKTYKA
Prosta w realizacji, bez dużego wpływu |
| POŻERACZE CZASU
Niewielki wpływ, trudne do realizacji |
| SZALONE
Trudne w realizacji, ale znaczny progres |
Ryc. 3.3.1 Kategoryzacja pomysłów według ich wykonalności
Jak oceniać efekty twórczej pracy?
Proces oceny musi być nieodłączną częścią projektu i musi rozpocząć się już na samym jego początku. Modele oceny, które polegają na udzieleniu uczącym się informacji zwrotnych na samym końcu procesu uczenia się, nie dają żadnej szansy na poprawę i doskonalenie w trakcie procesu. Metoda oceny powinna ułatwiać wprowadzanie poprawek na bieżąco, umożliwiać przekazywanie rad i sugestii, wprowadzanie nowych pomysłów, wykrywanie problemów i sugerowanie rozwiązań.
Metody oceny powinna charakteryzować większa elastyczność i możliwość ich dostosowania do strategii procesu uczenia się.
Ocena procesu twórczego jest niewątpliwie bardziej złożona, ponieważ w tej dziedzinie nie ma kategorycznie złych lub prawidłowych odpowiedzi. Celem oceny jest określenie słabszych i mocniejszych stron oraz sposobów na poprawę wyników. Powinna inspirować nowe pomysły i motywować do dalszych starań.
Oto praktyczne metody udzielania informacji zwrotnych:
| Informacje zwrotne (feedback) ustnie lub na piśmie |
| Samoocena |
| Ocena wzajemna |
| Baza danych informacji zwrotnych |
| Interaktywny feedback |
| Stopnie (oceny) |
| Wystawianie stopni i informacje zwrotne w grupie |
| Portfolio |
Ryc. 3.3.2 Praktyczne metody przekazywania informacji zwrotnych w ramach oceny twórczych rezultatów
Kryteria oceny i wskaźniki wykonalności
Podczas oceny pracy twórczej należy wziąć pod uwagę następujące wskaźniki:
- Jaki był początkowy pomysł?
- Ile pomysłów wysnuto na jego podstawie?
- Jakie są perspektywy tych pomysłów?
- Jaki będzie końcowy efekt(efekty)?
- Jakie jest znaczenie oczekiwanego oddziaływania?
Oto wybrane kryteria oceny:
| oryginalność | autentyczność | innowacja |
| istotność | użyteczność | skuteczność |
| rozwiązywanie problemów | uznanie | elastyczność/zróżnicowanie |
Ryc. 3.3.3 Kryteria oceny pracy twórczej
Wnioski
Kreatywność to punkt przecięcia się trzech obszarów: fachowej wiedzy, umiejętności kreatywnego myślenia i motywacji. Jest to proces podświadomy, który może rozkwitać we właściwych i sprzyjających warunkach. Kreatywność jest nieodzowna w przypadku pracy zespołowej, a efekty pracy twórczej należy oceniać w sposób konstruktywny.
Metody oceny należy dobierać niezwykle starannie, ponieważ proces oceny kształtuje motywację i wzmacnia pewność siebie uczącego się, a nie odwrotnie. Skoncentrowanie się na sprawdzaniu i krytyce może pogłębiać niepokój i ograniczać kreatywność. [50]